Wirusowe przyczyny niedosłuchu - co musisz wiedzieć

Ludzie często błędnie zakładają, że ubytek słuchu może być spowodowany tylko ekspozycją na hałas, starzeniem lub uszkodzeniem w okresie prenatalnym. Jednak jest wiele przypadków niedosłuchu wywołanego infekcjami. Wiele infekcji wywoływanych jest przez wirusy, które wpływają na ślimak, naczynia krwionośne w uchu lub inne części ciała związane ze słyszeniem.
Nie ma jednego wirusa, który powoduje ubytek słuchu, a każdy przypadek jest inny. Jedna osoba może przebyć poważną chorobę w dzieciństwie i w efekcie cierpieć na głęboki ubytek słuchu albo nawet całkowicie stracić słuch, ktoś inny może zachorować z powodu infekcji wirusowej w późniejszym życiu. Niedosłuch pojawia się pod różnymi postaciami i chociaż możemy określić pewne wzorce i prawidłowości, to każda osoba doświadcza go w indywidualny sposób.

Mimo że nie ma jednego pewnego sposobu na uniknięcie ubytku słuchu, czujność i wczesne rozpoznanie objawów zakażenia wirusowego może zapobiec jego dalszemu rozprzestrzenianiu. Odpowiednia diagnoza i leczenie też są konieczne, dlatego dobrze jest na wstępie wiedzieć, jakie rodzaje wirusów mogą wywoływać problemy ze słyszeniem.

Jakie rodzaje wirusów powodują utratę słuchu?

Wiele różnych chorób może przyczynić się do powstania niedosłuchu, ale istnieją dwie kategorie pozwalające wyróżnić wirusy, które mają takie skutki. Jedne wirusy mogą spowodować wrodzoną wadę słuchu, podczas gdy inne mogą wywołać pogorszenie słyszenia w późniejszym życiu. Niektóre wirusy można nawet przypisać do obu tych kategorii. Gdy lekarze zajmują się ubytkiem słuchu, ten podział pomaga im ustalić, z jaką infekcją wirusową mają do czynienia.

Chociaż część z tych infekcji jest rzadka, niektóre mogą być znacznie powszechniejsze. Na przykład wirus cytomegalii, który powoduje wrodzoną utratę słuchu u dzieci, dotyka około jednego na 100 niemowląt.

Wirusy wywołujące niedosłuch

Jak wspomnieliśmy, wirusy mogą wywoływać niedosłuch wrodzony, nabyty lub oba. Rozróżnienie tych trzech rodzajów wirusów jest bardzo ważne, żeby postawić prawidłową diagnozę. Jeśli u Ciebie lub kogoś z Twoich bliskich wystąpi nagły odbiorczy ubytek słuchu, to najważniejsze jest skierowanie się po pomoc do specjalisty. W Internecie można znaleźć informacje o potencjalnych przyczynach, ale tylko lekarz może postawić diagnozę i przedstawić skuteczną metodę leczenia.
U dzieci, które cierpią z powodu wrodzonych zakażeń wirusowych, występuje większe ryzyko niedosłuchu. Do wirusów, które mogą go wywołać, należą: 

• Wirus różyczki (odry niemiecka). Różyczka jest wywoływana przez wirusa RNA Rubella i przenoszona drogą kropelkową przez ślinę i flegmę. Choroba ta należy do grupy TORCH, czyli mogących powodować zakażenia wrodzone. Jeśli matka jest zakażona wirusem różyczki w trakcie ciąży, dziecko jest narażone na zespół różyczki wrodzonej, w którym jedną z najczęstszych wad są zaburzenia słuchu lub głuchota. Ubytek słuchu ujawnia się zwykle między 6 a 12 miesiącem życia.
• Cytomegalowirus (CMV). Ten wirus DNA jest odpowiedzialny za większość przypadków odbiorczego ubytku słuchu o podłożu innym niż genetyczne u noworodków i dzieci.  Cytomegalowirus należy do grupy TORCH, czyli wirusów często powodujących ubytek słuchu u dzieci. W wielu przypadkach u dziecka zainfekowanego CMV niedosłuch pojawia się już po przejściu przesiewowych badań słuchu. Z tego powodu ważne jest, żeby rodzice zachowali czujność, jeśli u dziecka wykryto cytomegalowirusa.
• Wirus limfocytarnego zapalenia splotu naczyniówkowego i opon mózgowych (LCMV). Chociaż nie przenosi się między ludźmi, to tym wirusem RNA można zarazić się przez kontakt z odchodami, moczem i śliną gryzoni, przede wszystkim myszy. Mimo że ubytek słuchu nie  występuje tak powszechnie u dzieci zakażonych LCMV, jest dobrze udokumentowanym skutkiem wrodzonym.

U dzieci i dorosłych cierpiących na odbiorczy niedosłuch mogą też być zdiagnozowane następujące wirusy powodujące zarówno wrodzony jak i nabyty ubytek słuchu w następstwie infekcji:

• Wirusy opryszczki (HSV typu 1 i 2). Zarówno wirus HSV1, jak i HSV2 należą do rodziny herpeswirusów i mogą zakazić dzieci i dorosłych. Osoby dorosłe mogą zarazić się wirusem opryszczki przez kontakt, a z matki wirus może przejść na płód lub noworodka. Żeby zapobiec narażeniu dzieci na zarażenie od matek, stosuje się rozmaite terapie, leki i rekomenduje cesarskie cięcie.
• Wirus HIV (ludzki wirus niedoboru odporności). Dobrze znany wirus RNA, który może prowadzić do zachorowania na AIDS, a także do różnych innych chorób i problemów. Obniżenie poziomu limfocytów Th na skutek zakażenia wirusem HIV sprawia, że dzieci i dorośli stają się podatni na infekcje oportunistyczne. Ubytek słuchu może też stanowić częsty skutek uboczny HIV. Chociaż wyniki badań nie są jednoznaczne, wiele wskazuje na to, że zarówno dzieci, które zarażają się prenatalnie, jak i dorośli zakażeni wirusem HIV, mogą częściej cierpieć na ubytek słuchu.

Ostatnia grupa wirusów to te, które powodują nabyty ubytek słuchu. Ten rodzaj niedosłuchu zwykle występuje u starszych osób, które nie cierpią z powodu wrodzonego zakażenia wirusowego.

• Wirus gorączki Zachodniego Nilu. Wirus RNA spokrewniony z wirusami żółtej febry i dengi. Przenoszony przez owady, głównie komary. Ubytek słuchu na skutek zakażenia wirusem Zachodniego Nilu należy do rzadkości,  a każdy znany przypadek poza jednym zakończył się nagłym odzyskaniem normalnego słuchu przez pacjenta.
• Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV). Wirus DNA należący do rodziny herpes, który może wpływać na nerwy twarzy, kanał słuchowy i język. W niektórych przypadkach ubytek słuchu wywołany przez VZV udało się odwrócić lub złagodzić przy użyciu kortykosteroidów i innych leków.
• Wirus odry (Rubeola). Wirus RNA, który dawniej odpowiadał za 5-10% wszystkich przypadków głębokiego ubytku słuchu w USA. Chociaż masowe szczepienia spowodowały, że wirus został niemal eradykowany na terenie Stanów Zjednoczonych, z różnych powodów pojawiały się ogniska choroby. Na terenach, gdzie szczepionki przeciwko odrze nie są powszechne, wirus nadal powoduje ubytki słuchu.
• Wirus świnki. Wirus RNA należący do tej samej rodziny, co wirus odry. Może powodować szereg problemów, w tym odbiorczy ubytek słuchu. Dzięki odpowiedniej diagnozie i leczeniu istnieje szansa odwrócenia ubytku słuchu, ale w niektórych przypadkach niedosłuch jest trwały.

Warto również odnotować, że wirusy zwykle nie wywołują przewodzeniowego ubytku słuchu. Ten typ niedosłuchu jest zazwyczaj spowodowany przez płyn, infekcje bakteryjne, złogi woskowiny lub uraz bębenka usznego.

Dlaczego nagły ubytek słuchu wymaga leczenia

Jeśli w którymkolwiek z uszu pojawi się niedosłuch, bardzo ważne jest poważne potraktowanie tej kwestii. Nieleczona przypadłość szybko może się pogłębić i wywołać poważne skutki uboczne, w tym trwały ubytek słuchu. Aby uniknąć uszkodzenia słuchu, należy jak najszybciej poszukać pomocy lekarza lub protetyka słuchu.

Jeśli martwi Cię stan twojego słuchu, zastanów się nad wykonaniem audiogramu. Testy słuchu online, jak ten dostępny na naszej stronie, również mogą być przydatne do sprawdzenia, czy masz problemy ze słychem. Jeśli w ostatnim czasie gorzej słyszysz, wykonaj test i sprawdź, czy z Twoim słuchem wszystko jest w porządku. Jeśli doświadczasz jakiejkolwiek formy ubytku słuchu, koniecznie powiedz o tym lekarzowi. Może to być objaw poważniejszego schorzenia.

Zapobieganie utracie i ubytkowi słuchu

Nie ma sposobów na zapobieganie ubytkowi słuchu i głuchocie ze stuprocentową pewnością. Niektóre wrodzone przypadłości nie zostawiają pola na przeciwdziałanie, szczególnie jeśli matka nie ma świadomości, że jest nosicielką wirusa. Podobnie trudne może być zauważenie ukrytego wirusa, który pozostaje w uśpieniu, nie dając prawie lub zupełnie żadnych objawów. Regularne badania profilaktyczne i monitorowanie stanu zdrowia to najlepszy środek zapobiegawczy w takich sytuacjach.

Niezwykle jest również szczepienie zarówno siebie, jak i dzieci. Chociaż szerzą się głosy sprzeciwu wobec szczepionek, nawet pojedynczy przypadek odry lub świnki może spowodować nabyty niedosłuch. W takiej sytuacji lepiej zapobiegać niż leczyć, szczególnie gdy stawką jest słyszenie.

Należy wziąć pod uwagę również szerszą perspektywę w kwestii odporności. Nawet jeśli Twoje dziecko przechoruje odrę i wyzdrowieje, inne o niższej odporności może się zarazić i cierpieć z powodu poważnego przebiegu choroby i powikłań.

Poza zapobieganiem infekcjom wirusowym ważne jest także chronienie swoich uszu. Unikaj spędzania długiego czasu w hałaśliwym otoczeniu i korzystaj ze środków ochrony podczas pracy w głośnym środowisku. Badaj swój słuch przynajmniej raz na kilka lat i korzystaj z testów słuchu dostępnych online w ramach profilaktyki. Chociaż nie jesteś w stanie całkowicie zapobiec ubytkowi słuchu, możesz chronić się przed nim i minimalizować ryzyko.

Jeśli nie wiesz, gdzie możesz wykonać profesjonalne badanie słuchu z audiogramem, wykorzystaj przygotowaną przez Signia wyszukiwarkę gabinetów protetycznych, dzięki której znajdziesz protetyka słuchu w dogodnej lokalizacji.